“Trắng đêm” ở trạm kiểm dịch Covid -19

Băn khoăn giữa lý và tình

Quốc lộ 1A, lúc 18 giờ ngày 1/4, vắng đến lạ, trái ngược với cảnh tấp nập vốn có. Ở cửa ngõ phía Nam của tỉnh (xã Tân Đức, huyện Hàm Tân) cách ranh giới với tỉnh Đồng Nai vài chục mét, ngay cây xăng Satra, một tấm biển màu đỏ khá lớn với dòng chữ “Chốt kiểm dịch Covid-19 số 2”. Đây là nơi kiểm tra những phương tiện ra vào tỉnh Bình Thuận thực hiện theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ về cách ly toàn xã hội để phòng chống dịch Covid-19. So với 7 chốt còn lại thì chốt số 2 “nóng” hơn cả.  Nóng bởi chốt đóng chân ngay trên tuyến đường giao thông huyết mạch nối Bình Thuận với các tỉnh có nền kinh tế phát triển như Đồng Nai, Bình Dương và đặc biệt là TP. Hồ Chí Minh. Vì có hẹn từ trước nên khi tôi đến Thượng úy Khuất Ngọc Thanh, cán bộ Trạm Cảnh sát giao thông Hàm Tân thuộcphòng Cảnh sát giao thông tỉnh gật đầu chào thay vì những cái bắt tay nồng ấm như thời chưa có dịch Covid-19. Chào xong, Thượng úy Thanh lại tiếp tục quay lại với công việc, dõi mắt nhìn về phía Đồng Nai để theo dõi những xe đang vào địa phận của tỉnh. “Mọi người vào ăn cơm”, tiếng gọi lớn từ quán cà phê vọng ra. Vừa đi được vài bước thì tiếng còi hiệu lệnh vang lên, mọi người quay ngược. Xe khách biển số 77B – 01782 được yêu cầu vào chốt kiểm tra. Xe vừa dừng, cán bộtrung tâmy tế huyện Hàm Tân đã đứng cửa lên xuống cùng với máy đo nhiệt độ. Những chiến sĩ cơ động nhanh chóng ghi biển số xe, lấy thông tin tài xế. Bằng lái, giấy tờ xe, lệnh xuất bến lần lượt được tài xế đưa ra để lực lượng Cảnh sát giao thông kiểm tra. Trong lúc cảnh sát giao thông làm việc thì cán bộ Trung tâm Y tế huyện Hàm Tân lên xe, kiểm tra thân nhiệt lấy lời khai y tế của từng người trên xe. Những người có sử dụng điện thoại thông minh đều được yêu cầu tải phần mềm khai báo y tế về máy và thực hiện những bước khai báo theo hướng dẫn. Kiểm tra nhanh, lực lượng cảnh sát giao thông phát hiện trên xe có chở 10 hành khách. Một vướng mắc đã phát sinh. Dù Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu dừng hoạt động vận tải hành khách từ 0 giờ ngày 1/4 nhưng Bộ Giao thông Vận tải vẫn chưa ban hành quy định nào về việc xử phạt những trường hợp này. Cùng với đó, nhà xe xuất trình được lệnh xuất bến ký ngày 31/3. Nghĩa là thời điểm xe xuất bến Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ vẫn chưa có hiệu lực. Nên dù muốn, Cảnh sát giao thông hay lực lượng Thanh tra giao thông cũng khó xử phạt những trường hợp này. Sau một hồi giải thích, Thượng úy Thành đã ra tín hiệu cho phép xe tiếp tục hành trình. Tranh thủ lúc vắng xe, mọi người vào ăn vội dĩa cơm chị chủ quán đã chuẩn bị sẵn. Lúc này là 19 giờ 15 phút.

19 giờ 30 phút, xe ô tô của Thanh tra giao thông tỉnh bất ngờ rẽ vào chốt và đưa cho anh Lê Đức Nam, Thanh tra viên một tập giấy A4. Hóa ra, đây là văn bản triển khai của Sở Giao thông Vận tải về việc thực hiện công văn của Tổng cục Đường bộ Việt Nam tạm thời đình chỉ hiệu lực có thời hạn các loại phù hiệu, biển hiệu xe kinh doanh vận tải như xe tuyến cố định liên tỉnh, nội tỉnh, taxi, xe hợp đồng, xe du lịch và xe buýt từ 0 giờ ngày 1/4 cho đến hết ngày 15/4. Đây được coi như căn cứ pháp lý để xử phạt những xe ô tô vẫn chở khách. Tuy nhiên đó là luật còn thực tế có nhiều điều khác biệt.

19 giờ 50, tiếng còi hiệu lệnh tiếp tục vang lên. Xe ô tô khách biển số 60B – 01597 từ từ tiến vào. Các bước kiểm tra y tế, đo thân nhiệt nhanh chóng được triển khai. Thiếu tá Nguyễn Hoàng Hải, Trạm trưởng Trạm Cảnh sát giao thông Hàm Tân yêu cầu tài xế xuất trình giấy tờ. Khi được hỏi vì sao Thủ tướng đã cấm hoạt động các xe vận tải hành khách nhưng trên xe vẫn có 19 người, lúc này mặt tài xế Võ Anh Tú bỗng dưng biến sắc. “Nói thật với các bác, xe em xuất bến vào ngày 31/3. Khi đó em vẫn chưa biết thông tin cấm hoạt động nhận chở khách. Xe bên em là loại 46 chỗ mà chỉ dám chở 14 người cộng với 5 người nhà xe nữa là 19. Xui một cái là vừa ra khỏi bến được vài cây số thì xe hỏng phải vào trạm bảo dưỡng nên về đến đây hơi muộn. Em có giấy của trạm bảo hành Công ty Trường Hải ở Vũng Tàu, không tin mấy anh cứ kiểm tra”, tài xế Võ Anh Tú vừa nói, 2 bàn tay vừa đan chặt vào nhau, 2 ngón cái cử động lên, xuống liên hồi. Gần 3 tiếng có mặt tại Chốt kiểm dịch Covid-19 số 2, tôi phát hiện ra, tất cả các xe được yêu cầu vào chốt kiểm tra đều đi từ hướng TP. Hồ Chí Minh về các tỉnh phía Bắc. Mà theo chia sẻ của những tài xế trước đó, họ đang đi về nhà. Trên phương diện luật pháp thì sau 0 giờ ngày 1/4, xe khách phải dừng hoạt động. Nhưng nếu vậy, họ ở lại Sài Gòn sẽ rất tốn kém. Tiền ăn, tiền gửi xe… trăm thứ mà họ sẽ phải chịu. Trên đường trở về nhà, họ chở thêm vài khách kiếm thêm chút đỉnh tiền xăng bù đắp chi phí. Từ ngày dịch Covid – 19 bùng phát, kinh doanh vận tải hành khách vốn dĩ ế ẩm giờ càng thêm ảm đạm. Lấn cấn giữa tình và lý, Thiếu tá Hải và Thanh tra viên Nam liên tục gọi điện xin ý kiến rồi cả 2 gặp nhau lại trao đổi gì đó. Dù không nghe rõ nhưng qua nét mặt của họ tôi biết họ đang thống nhất một việc hệ trọng. 2 cái đầu gật gật, rồi Thiếu tá Hải gọi tài xế Vũ lại nói: “Về lý chúng tôi có thể phạt anh về hành vi điều khiển xe ô tô có phù hiệu nhưng đã hết thời hạn căn cứ trên công văn của Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Tuy nhiên, chúng tôi cũng nhận thấy nhà xe có lệnh xuất bến trước khi chỉ thị của Thủ tướng có hiệu lực và số lượng khách cũng chấp hành theo yêu cầu trước đó. Nên chúng tôi quyết định chỉ nhắc nhở”. Nghe đến đây tài xế Vũ cảm ơn liên hồi. Xe ô tô tiếp tục hành trình, trong mỗi người ở chốt kiểm dịch cảm thấy nhẹ nhõm đến lạ.  

Đủ chiêu lách luật

Trong những chuyến xe đang trên hành trình “về nhà”, không phải nhà xe nào cũng chấp hành nghiêm như chiếc xe vừa rồi. 21 giờ 30 phút, tiếng còi hiệu lệnh tiếp tục vang lên. Ô tô của nhà xe Ngàn Hà, biển số 77B 02307 bật xi nhan rẽ vào chốt kiểm dịch. Vừa xuống xe, tài xế đã trình bày lý do xe “bị hư” giữa đường nên mới về muộn và xin được giải quyết nhanh để tiếp tục hành trình. “Tôi không hỏi cái đó, đề nghị anh xuất trình giấy tờ xe và lệnh xuất bến”, Thượng úy Thanh nói rõ ràng. Vừa nghe tới đây, tài xế Đặng Ngọc Ẩn nói nhỏ: “Anh chờ xíu”, rồi thò tay vào túi quần lôi chiếc điện thoại ra bấm số gọi cho ai đó. “Không ai giúp anh được đâu, mời anh vào đây làm việc”, Thượng úy Thanh nói với giọng cương quyết. Bất đắc dĩ, tài xế Ẩn đi về phía chiếc bàn phía trong. Đúng như dự đoán, tài xế Ẩn không xuất trình được lệnh xuất bến. 15 hành khách trên xe là bắt dọc đường từ quận Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh ra Bình Thuận.

22 giờ 45 phút, xe ô tô biển số 18B – 00546 của nhà xe Tấn Hưng được yêu cầu vào chốt kiểm tra. Ngoài các giấy tờ bình thường khác tài xế xuất trình cái gọi đơn kiến nghị. Theo đơn này thì Công ty CP TM&VT Tấn Hưng đề nghị Bến xe An Sương, TP. Hồ Chí Minh tạo điều kiện để xe ô tô biển số 18B – 00546 của doanh nghiệp này hoạt động hết chuyến vì xe này xuất bến ở Nam định vào Sài Gòn trước khi nhận được công văn dừng hoạt động vận tải hành khách vào ngày 30/3. “Đây là một chiêu thức để doanh nghiệp đối phó sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Nếu xe của doanh nghiệp này trên đường chở về Nam Định mà trên xe chỉ có tài xế và phụ xe thì không cần doanh nghiệp có đơn, chúng tôi vẫn cho xe đi bình thường. Vì đây là việc nên làm để tránh các chi phí phát sinh trong khoảng thời gian tạm dừng hoạt động kinh doanh vận tải hành khách. Tuy nhiên, doanh nghiệp này không làm vậy, bên trong xe vẫn chở 32 người”, Thiếu tá Nguyễn Hoàng Hải nhận định. Lập tức tài xế xe được yêu cầu xuất trình lệnh xuất bến. Sau một hồi “than nghèo, kể khổ”, tài xế vẫn không xuất trình được. Thanh tra giao thông Lê Đức Nam đã tiến hành lập biên bản lỗi về phù hiệu đã hết hiệu lực cho cả tài xế và doanh nghiệp. 

Suốt đêm 1/4 và sáng 2/4, lực lượng chức năng ở Chốt kiểm dịch số 2 đã hoạt động không ngừng nghỉ. 6 phương tiện vận tải hành khách đã bị lập biên bản về các lỗi vi phạm. Dù biết, các trường hợp bị phạt lần này sẽ phải đóng số tiền lớn, nhưng trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 không có chỗ cho sự bất tuân pháp luật…

Phóng sự: NguyỄn Luân