Có bị “bỏ quên” chế độ tuất từ trần?

Theo đơn kiến nghị của bà Xuân, ông Đặng Minh Quang (SN 1934) được hưởng chế độ hưu trí quân đội kể từ ngày 1/12/1970 tại Thạch Hà – Hà Tĩnh. Tháng 8/1976 ông Quang chuyển chế độ hưu trí về Ty Thương binh và Xã hội tỉnh Thuận Hải (nay là Sở Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) Bình Thuận) để tiếp tục quản lý và chi trả. Tháng 10/1984, ông bị bệnh, chết và bà Xuân không được hưởng chế độ tiền tuất.

Bà đã nhiều lần có đơn kiến nghị về chế độ liệt sĩ cho chồng, về chế độ tuất từ trần. Ngày 17/4/2018, Sở LĐTB&XH tỉnh đã giải thích trực tiếp cho bà, ông Quang không được hưởng chế độ liệt sĩ. Đồng thời việc truy lĩnh chế độ tiền tuất đối với thân nhân có chồng là sĩ quan quân đội nghỉ hưu qua đời cách đây 37 năm thuộc thẩm quyền giải quyết của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Bình Thuận (hiện nay hồ sơ tuất từ trần do BHXH tỉnh quản lý và chi trả).

Bà Nguyễn Thị Xuân cho rằng mình bị “bỏ quên” chế độ tuất từ trần

Sau khi xem xét hồ sơ tử tuất do Sở LĐTB&XH tỉnh chuyển sang (1995), ngày 26/2/2021 BHXH tỉnh có công văn giải thích như sau: ông Quang chết ngày 10/10/1984, được Ty Thương binh Xã hội tỉnh Thuận Hải giải quyết chế độ tử tuất cho thân nhân ông Quang gồm mai táng và 5 định suất tuất hàng tháng, do bà Xuân đứng sổ nhận trợ cấp. Trong đó, có 4 định suất của con và 1 định suất của mẹ ruột ông Quang. Các định suất hàng tháng được Sở LĐTB&XH tỉnh quản lý và chi trả cho đến khi con ông Quang đủ 18 tuổi thì cắt chế độ hưởng. Đến năm 1995, còn 2 định suất do bà Xuân đứng sổ nhận trợ cấp tuất được Sở LĐTB&XH tỉnh bàn giao sang BHXH tỉnh tiếp tục quản lý và chi trả. Đến tháng 1/2001, BHXH tỉnh cắt 1 định suất tuất của Đặng Thị Minh Cảnh do đã đủ 18 tuổi và tiếp tục chi trả chế độ tuất cho mẹ ông Quang là bà Trần Thị Liệu cho đến khi bà Liệu qua đời. Từ 2002 đến nay, BHXH tỉnh không còn chi trả chế độ tuất đối với bà Xuân, vì vậy việc bà Xuân bị “bỏ quên” chế độ tuất hàng tháng suốt 26 năm là không có căn cứ. Vì, theo Nghị định 161 – CP ngày 30/10/1964, Thông tư Liên bộ số 104 – LB/QP ngày 12/4/1965, Công văn số 169 – BHXH ngày 17/2/1981 của Bộ TBXH quy định về điều kiện, đối tượng hưởng chế độ tuất hàng tháng: “Già yếu, nam từ 60 tuổi trở lên, nữ từ 55 tuổi trở lên; Trẻ em chưa đến tuổi lao động từ 16 tuổi trở xuống hoặc còn đi học thì hết 18 tuổi”. Đối chiếu với những quy định trên, bà Xuân không thuộc đối tượng hưởng chế độ hàng tháng vì khi ông Quang mất (1984), bà Xuân mới 46 tuổi.

Không đồng ý với trả lời trên, bà Xuân cho rằng theo Nghị định 161/NĐ-CP của Chính phủ “Những thân nhân vì già yếu hoặc mất sức lao động được hưởng tiền tuất hàng tháng cho đến khi có khả năng tự giải quyết đời sống hoặc khi có người đảm nhiệm nuôi dưỡng hoặc đến khi chết”. Và căn cứ khoản a, b Thông tư Liên bộ 104/TT-QP, theo điều 48, thân nhân được hưởng tiền tuất hàng tháng là những người không có sức lao động mà quân nhân khi còn sống phải nuôi dưỡng. Ngoài 2 đối tượng theo quy định mà BHXH tỉnh trả lời như trên, thì còn 1 đối tượng nữa là “ốm đau, tàn tật không còn khả năng lao động”. Vì vậy, bà Xuân cho rằng, mình bị bỏ sót chế độ tuất hàng tháng vì bà đã được giám định thương tật với tỷ lệ mất sức lao động 61%. Do đó, bà tiếp tục làm đơn kiến nghị Sở LĐTB&XH và BHXH tỉnh Bình Thuận giải quyết và thực hiện việc truy lĩnh chế độ tiền tuất cho bà, vì ông Quang thuộc đối tượng cán bộ quân đội nghỉ hưu chết. 

Mới đây, ngày 11/3/2021, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Hòa có công văn giao BHXH tỉnh rà soát lại hồ sơ và xem xét lại các kiến nghị của bà Xuân, khẩn trương giải quyết theo thẩm quyền. 

                                  M.Vân