Nghĩ về đổi mới phương pháp học

BT- Thực hiện đổi mới phương pháp dạy – học ngày nay cũng không xa lạ với phương pháp của người xưa là giúp học trò phải biết cách tự học, yêu cầu giáo viên phải tìm cách gợi cho học sinh sự cảm hứng, đam mê, tò mò tìm hiểu, kích thích tư duy khám phá, sáng tạo, tư duy phản biện, tự khẳng định tri thức, độc lập tự tin, phát huy được những khả năng, sở thích của mỗi học sinh… Bởi mỗi học sinh đều có những năng lực tiềm ẩn nhất định mà tự học sinh chưa biết cách khơi dậy. Thế nhưng, trong thời gian qua, thầy cô đã làm được những gì, nhất là phương pháp học đối với học sinh?

                

Giáo viên phải tìm cách khơi gợi theo hướng    phát triển năng lực học sinh. (ảnh minh họa)

Thuật ngữ dạy – học có hai vế gắn liền với nhau: vế dạy thuộc về phía giáo viên, vế học thuộc về học sinh. Nên yêu cầu cả hai phía đều có sự hoạt động đồng hành thì mới có hiệu quả. Nhìn vào thực trạng hiện nay, ngay cả những giáo viên có năng lực chuyên môn và tâm huyết với nghề, dẫu có đầu tư tìm cách thức điều hành tiết dạy cho sinh động, lôi cuốn học sinh, song vẫn còn nghiêng về thầy. Việc lấy học sinh làm trung tâm, hướng dẫn học sinh phương pháp học còn rất mờ nhạt!

Hướng dẫn phương pháp học là một quá trình đầu tư, nghiên cứu mang tính khoa học nghiêm túc về các đối tượng – đặc điểm của từng học sinh, mới có cách hướng dẫn để học. Các chuyên gia giáo dục đều có cái nhìn chung là “không có mẫu hình hay phương pháp nào phù hợp cho tất cả”, có thể biện pháp này thành công với cách học của học sinh A nhưng không phù hợp với cách học của học sinh B.  

Thực trạng việc học đang diễn ra

Trong thực tế, những học sinh học tốt là những học sinh biết cách tự học. Việc học không có tinh thần tự giác, tâm thế chủ động, cảm hứng, thích thú… thì đến lớp ngồi nghe giảng bài cũng giống như nước đổ lá khoai. Hướng dẫn phương pháp học phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên với phụ huynh và học sinh. Hiện nay, nhiều phụ huynh khoán trắng việc học của con em cho nhà trường; phía nhà trường, nhiều giáo viên lên lớp chuyển tải cho xong những kiến thức đã soạn trong giáo án xem như hoàn thành nhiệm vụ. Cha mẹ – thầy cô mấy ai đã bỏ công nghiên cứu, khảo sát để phát hiện năng lực tiềm ẩn, sở thích của con em, học sinh của mình như thế nào để tìm ra phương pháp học – tự học cho phù hợp với từng đối tượng. Đó là chưa đề cập đến những đối tượng học sinh suốt ngày dán mắt vào màn hình, hoặc đi lông nhông không quan tâm gì đến sách vở. Hướng dẫn phương pháp học cho học sinh hầu như đang còn bỏ trống.

Ngành giáo dục, từ sở đến các trường, cần phải tổ chức những hội thảo chuyên đề khoa học chuyên sâu, thậm chí cần thiết phải xây dựng đề án thực hiện việc hướng dẫn phương pháp học cho học sinh. Một việc làm không thể chậm trễ hơn nữa.

Võ Nguyên