Khó khăn cấp nước sạch nông thôn

                

Người dân xã Sông Bình dùng nước bình để    nấu ăn.

 Nỗ lực cấp nước

Theo Trung tâm Nước sạch & Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh cho biết, hiện toàn tỉnh có 58 công trình cấp nước (CTCN) với tổng công suất thiết kế 61.145 m3/ngày, cung cấp cho trên 101.800 hộ sử dụng, chiếm tỷ lệ 48,92% dân số nông thôn. Trong đó, có 53 CTCN hoạt động bền vững, 5 CTCN hoạt động bình thường, đã giải quyết cấp nước sạch phục vụ sinh hoạt đảm bảo sức khỏe, nâng cao đời sống người dân vùng nông thôn. Từ đó, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và góp phần hoàn thành tiểu tiêu chí 17.1 về cấp nước hợp vệ sinh, nước sạch thuộc Tiêu chí 17 về Môi trường và an toàn thực phẩm của Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM. Trong tổng số 58 xã được UBND tỉnh công nhận xã đạt chuẩn NTM hiện còn 16 xã chưa đạt tiểu tiêu chí 17.1; chủ yếu chưa đạt tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch theo QCVN02: 2009/BYT. Còn 17/96 xã CTCN chưa đầu tư đường tuyến ống cấp nước, chủ yếu ở khu vực miền núi; còn 22 xã đã có CTCN nhưng chưa được mở rộng tuyến cấp nước cho toàn xã nên tỷ lệ dân được sử dụng nước sạch còn thấp.

 Những khó khăn…

Có thể thấy, nhu cầu sử dụng nước sạch từ các CTCN trên địa bàn nông thôn ngày càng tăng nhanh do dân số cơ học và phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt và sản xuất, dịch vụ nhưng chưa đáp ứng được kịp thời. Một số khu vực dân cư còn rất khó khăn, bức xúc về nước sinh hoạt trong nhiều năm qua chưa được đầu tư CTCN như Thuận Hòa, La Dạ (Hàm Thuận Bắc); Tân Thuận, Tân Lập, Thuận Quý (Hàm Thuận Nam); Tân Xuân (Hàm Tân); Sông Bình (Bắc Bình) và nhiều xã trên địa bàn huyện Tánh Linh, Đức Linh. Đồng thời, vẫn còn nhiều công trình hiện hữu đã vận hành công suất thiết kế, đặc biệt có công trình hoạt động từ 150%  đến hơn 200% công suất thiết kế nhưng chưa được đầu tư nâng cấp mở rộng kịp thời dẫn đến tình trạng các tháng mùa khô thiếu nước như xã Thiện Nghiệp, Tân Thắng, Tân Minh, Hàm Kiệm... Đỉnh điểm là năm 2015, 2016 do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino làm cạn kiệt nguồn nước thô nên một số CTCN phải ngưng hoạt động một thời gian và nhiều công trình giảm công suất khai thác, phải cấp nước luân phiên, không đáp ứng nhu cầu sử dụng nước, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân. Nguyên nhân của tình trạng này bên cạnh do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu thì việc sản xuất nông nghiệp, nhất là cây thanh long vượt quá quy hoạch nên nhu cầu sử dụng nước tưới cũng tăng cao. Mặt khác, từ cuối năm 2015, Chương trình Mục tiêu quốc gia Nước sạch & Vệ sinh nông thôn đã chấm dứt. Trong khi đó, nguồn vốn ngân sách tập trung rất hạn chế không đáp ứng được yêu cầu đầu tư mới, nâng cấp, mở rộng các CTCN hiện có… 

50% dân số nông thôn sử dụng nước từ CTCN

 Trong năm 2019, UBND tỉnh đã bố trí 15 tỷ đồng để thực hiện các danh mục nâng cấp, mở rộng các CTCN tại các xã NTM trong năm 2019, tiếp tục bố trí 20% vốn đầu tư của Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trong kế hoạch năm 2020 và các năm tiếp theo. Đây là niềm vui cho người dân bao năm qua đang trong cơn “khát” nguồn nước sạch ở các xã vùng cao như: La Dạ, Thuận Hòa, Sông Bình… Theo Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường tỉnh, một số giải pháp để đạt tiêu chí nước sạch nông thôn, đơn vị phối hợp với Chi cục Phát triển nông thôn trong việc đầu tư các CTCN từ nguồn vốn Chương trình Mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn theo kết quả vốn vay Ngân hàng thế giới (Chương trình WB) giai đoạn 2016 - 2020 và chuẩn bị tiếp nhận triển khai chương trình giai đoạn tiếp theo để đầu tư mới và nâng cấp mở rộng CTCN hiện có. Nghiên cứu phương thức huy động nguồn vốn nhân dân đóng góp phù hợp với tình hình thực tế của địa phương để lắp đặt mở mạng tuyến ống cấp nước, nâng tỷ lệ dân được sử dụng nước sạch từ các CTCN…

T.Duyên