Anh-Iran chưa thể hạ nhiệt căng thẳng xung quanh vụ bắt tàu chở dầu

Ngày 22/7, Thủ tướng Anh Theresa May đã chủ trì phiên họp an ninh khẩn cấp để thảo luận cách đối phó vụ Iran bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero treo cờ Anh ở eo biển Hormuz hôm 19/7. Đây là cuộc họp khẩn cấp thứ ba kể từ khi Iran bắt giữ tàu Stena Impero cho thấy, quan hệ giữa Anh và Iran chưa thể hạ nhiệt căng thẳng trong bối cảnh cả 2 bên vẫn liên tiếp có những cáo buộc nhằm vào nhau liên quan đến vụ bắt giữ tàu chở dầu.

                

Tàu Stena Impero treo    cờ Anh bị Iran bắt giữ ở eo biển Hormuz. Ảnh: NPR

Trong bài phát biểu trước quốc hội sau phiên họp an ninh, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cảnh báo, sự hiện diện quân sự gần bờ biển Iran sẽ gia tăng nếu nước này tiếp tục hành vi mà ông cho là "nguy hiểm". Theo người đứng đầu ngành ngoại giao của Anh, nước này phải đáp trả các hành động của Iran để bảo vệ lợi ích của mình.

"Nếu Iran sẽ tiếp tục đi trên con đường nguy hiểm này, họ phải chấp nhận rằng điều này sẽ khiến gia tăng sự hiện diện quân sự ở vùng biển dọc bờ biển của họ. Không phải vì chúng tôi muốn tăng căng thẳng, mà đơn giản là vì tự do hàng hải. Đây là nguyên tắc mà Anh và các đồng minh sẽ luôn bảo vệ”.

Ông Jeremy Hunt cũng cho biết, Anh đang xây dựng một liên minh bảo vệ hàng hải do châu Âu dẫn đầu nhằm hỗ trợ các tàu và thủy thủ đoàn di chuyển an toàn qua vùng Vịnh. Khi công bố biện pháp đáp trả, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Anh lưu ý rằng ông đang làm điều này với tâm trạng bắt buộc vì giảm căng thẳng là mục đích chính của chính sách ngoại giao của Anh.

Một ngày trước đó, Bộ Quốc phòng Anh cho biết, đang xem xét một loạt phương án đáp trả Iran. Một nguồn tin hải quân hoàng gia Anh xác nhận một tàu ngầm tối tân lớp Astute đã được điều động đến khu vực vùng Vịnh thu thập thông tin tình báo để bảo vệ các chuyến tàu Anh và quốc tế.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif ngày 22/7 khẳng định, Iran không muốn đối đầu với Anh liên quan các vụ bắt giữ tàu.

Phát biểu với các phóng viên ở Managua (Nicaragua) khi được hỏi về một thông điệp gửi tới ông Johnson, Ngoại trưởng Zarif nêu rõ: “Điều quan trọng đối với ông Boris Johnson khi bước vào số 10 Phố Downing thì cần phải hiểu rằng Iran không muốn đối đầu mà mong muốn mối quan hệ bình thường dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau".

Ngoại trưởng Iran Zarif cũng tuyên bố, Iran có hành động đối với một tàu ở eo biển Hormuz là nhằm thực thi luật pháp quốc tế, chứ không phải để đáp trả các hành động của Anh. Theo Ngoại trưởng Iran, những gì giới chức Anh và Gibraltar tiến hành ở ngoài khơi Gibraltar là hành động "vi phạm luật pháp quốc tế". Ông Zarif mô tả những cáo buộc của Anh cho rằng, tàu Grace 1 "chở dầu tới Syria, vi phạm các lệnh trừng phạt của EU" là vô văn cứ.

Những tuyên bố này được 2 bên  đưa ra sau khi ngày 19/7, giới chức Iran thông báo đã bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero mang cờ Anh có hành trình tới một hải cảng ở Saudi Arabia, song bất ngờ đổi lộ trình sau khi đi qua eo biển Hormuz tại vùng Vịnh. Phía Iran cho biết tàu đã bị bắt giữ do "vi phạm luật hàng hải quốc tế". Vụ việc xảy ra vài giờ sau khi một tòa án của vùng lãnh thổ Gibraltar thuộc Anh cho biết sẽ gia hạn việc giam giữ tàu "Grace 1" của Iran thêm 30 ngày. Đây là tàu chở dầu của Iran bị chính quyền Gibraltar bắt giữ cách đây hai tuần trong một chiến dịch có sự phối hợp của lực lượng Hải quân Hoàng gia Anh với cáo buộc vi phạm các trừng phạt của EU chống Syria./.

Vũ Anh Tuấn/VOV