Bài học kinh nghiệm từ Maya Bay

 Nhưng dòng khách du lịch ồ ạt kéo đến đã đe dọa môi trường sống của san hô, cùng hệ sinh thái rất mong manh của quần đảo này. Các rặng san hô ở Maya Bay bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các dịch vụ vui chơi trên biển như: lặn, chèo thuyền, cano nước... Rác thải nhựa cùng nhiều loại rác rến khác do du khách xả ra tràn ngập bãi biển. Tình trạng quá tải du lịch đe dọa xóa sổ cả công viên thiên nhiên tuyệt đẹp này.

Vịnh Maya trở thành một bãi biển hút khách bậc nhất tại Thái Lan. Ảnh: IT

Vì vậy dù biết doanh thu từ du lịch sẽ bị tụt giảm, nhưng đầu năm nay chính quyền buộc phải đóng cửa bãi biển Maya trong vòng 3 tháng vào mùa du lịch thấp điểm (từ tháng 6 - 9) để bảo vệ môi trường sinh thái. Nhưng tới tháng 10 này do hệ sinh thái chưa thể hồi sinh, chính quyền buộc phải thông báo đóng cửa Maya Bay vô thời hạn.

Thực ra Maya Bay không phải địa danh đầu tiên phải hứng chịu các tác động tiêu cực của du lịch quá tải. Người ta liệt kê ra các tên tuổi như: TP. Venice cổ kính, niềm tự hào của đất nước Italy, nhưng cuộc sống truyền thống đã bị đảo lộn bởi dòng khách du lịch đông đúc, ồn ào, cả ngày lẫn đêm. Cư dân thành phố này chứng kiến nhiều giá trị độc đáo của thành phố bị biến mất, nhường chỗ cho các cửa hàng lưu niệm, nhà hàng, quán bar ầm ĩ.

 Hoặc như thiên đường biển Boracay tại Philippine (1 trong 2 bãi biển đẹp nhất châu Á cùng với Maya Bay) đang đứng trước nguy cơ trở thành hòn đảo chết chìm vì rác thải.

Hội đồng du lịch và lữ hành thế giới (WTTC) đã công bố danh sách 7 thành phố quá tải du lịch mà du khách không nên đến trong năm nay như: Rome, Venice (Italy), Amsterdam (Hà Lan), Macau (Trung Quốc), Kualalumpur (Malaysia)...

Có tên trên bản đồ du lịch giờ không phải là điều mà thành phố nào cũng mơ tới. Và thay vì quảng bá thu hút khách, nhiều nơi đã bắt đầu áp dụng biện pháp mạnh (như tăng thuế) để giảm lượng khách quay lại vào năm sau. Có nơi cấm xây dựng thêm khách sạn, nhà hàng để kiểm soát lượng khách du lịch. Nhiều điểm đến áp dụng chiến lược “giảm lượng tăng chất”, ít khách du lịch hơn nhưng khách chịu chi hơn, ít tác động tiêu cực hơn. Các cuộc biểu tình của cư dân địa phương được tổ chức để tẩy chay du lịch diễn ra ngày càng nhiều, nhất là vào mùa hè tại các thành phố châu Âu.

Sự quá tải du lịch buộc cư dân địa phương phải thay đổi lối sống và quyền sử dụng các tiện nghi, khiến cơ sở hạ tầng, cảnh quan, môi trường và di sản nhiều nơi mau chóng xuống cấp, đẩy giá bất động sản, giá cả sinh hoạt - dịch vụ lên mức “cắt cổ”. Kinh nghiệm thế giới cho thấy mở rộng du lịch cũng có những giới hạn nhất định, chứ không phải vô hạn.

Việt Nam có quá tải du lịch không? Có chứ, vào các thời điểm lễ - tết - mùa cao điểm, chúng ta đã quen với nạn “cháy phòng”, “cháy xe”, “cháy tàu” hoặc hình ảnh biển người như nêm chen chúc tại các bãi tắm.

Bài học kinh nghiệm của Maya Bay sau 18 năm du lịch tăng trưởng “nóng” rất có giá trị đối với nhiều điểm đến khác trong đó có Bình Thuận (ngày 24/10 tới đây sẽ kỷ niệm tròn 23 năm phát triển du lịch). Hơn 2 thập niên qua du lịch phát triển đã tạo ra việc làm, thu nhập, sinh kế cho người dân Bình Thuận, thu hút đầu tư, đem lại nguồn thu lớn cho địa phương. Du lịch phát triển còn kéo theo nhiều ngành - nghề khác cùng phát triển theo, nhiều vùng ven biển hoàn toàn “thay da đổi thịt” nhờ du lịch - dịch vụ phát triển.

Nhưng không có gì “miễn phí” cả, cùng với dòng người - xe đổ về các bãi biển thì môi trường sinh thái vùng biển Bình Thuận cũng đang chịu một sức ép rất lớn. Nhìn những rừng dương ven biển trắng xóa vì đủ loại rác thải nhựa du khách để lại sau mỗi kỳ lễ - tết là thấy ngay điều ấy. Chúng ta không bao giờ muốn một ngày nào đó phải “đóng cửa” bãi biển Mũi Né - Hòn Rơm (như Maya Bay hay Boracay) thì phải hành động. Hành động quyết liệt bảo vệ môi trường trước khi quá muộn.

Đặng Dũng