Đình làng Long Hương

BT- Đình làng Long Hương tọa lạc tại thị trấn Liên Hương của huyện Tuy Phong  trên diện tích gần 3.000m2, gồm 3 đền thờ xây cách nhau từ 5 - 10m, đền giữa thờ chư vị tôn thần, đền bên hữu thờ các vị tiền hiền lập làng và đền bên tả thờ liệt sĩ cùng  đồng bào tử nạn. Diễn ca đình làng Long Hương mở đầu: “Từ thời chúa Nguyễn Phúc Chu/ Vào Nam mở cõi tuần du tới làng/ Chiêu quân huấn luyện sẵn sàng/ Chờ ngày có giặc lên đàng xông pha”. (sưu tầm, chấp bút: Võ Lô và Hà Văn Phong).

Đó là vào năm 1692, trong đoàn quân mở cõi của chúa Nguyễn có tướng Nguyễn Nê dừng quân tại giếng Huấn thuộc làng Đại Hòa (Phước Thể ngày nay) chiêu binh đánh giặc. Bình định giặc xong, ông Nguyễn Nê về quê Điện Bàn – Quảng Nam đưa 5 người anh em vào vùng đất mới lập nghiệp, 3 người ở tại Long Hương còn 2 người ở Xóm Rau (Phước Thể).

Năm 1832, hương cả Nguyễn Văn Thành (cháu đời thứ 5 của ông Nguyễn Nê) lập miếu tranh để thờ thành hoàng tại khu vực Cồn Mắm. “Cồn Mắm có vũng sau hè/ Lập nên miếu nhỏ, tranh tre tôn thờ” (diễn ca đã dẫn). Thời gian sau, nước lũ phá tan Cồn Mắm, cuốn trôi miếu tranh và tạo thành con sông ngăn cách Phước Thể và Long Hương (sông Bến Đò).

Vào năm Tân Dậu 1861, người dân dựng Miếu thờ thành hoàng tại Mã Lồi (vị trí hiện nay). “Vào năm Tân Dậu bề trên/ Hội đồng hợp ý xây nên Miếu làng/ Tôn thờ địa sở thành hoàng/ Mong dân thịnh vượng, an toàn thái lai”. Miếu được xây dựng  gồm 5 gian lợp ngói âm dương. Ngoài thờ phụng, miếu còn là nơi chức sắc làng làm việc.

 Đời vua Khải Định thứ 9 (1924) sắc phong cho Miếu Long Hương là: “Bổn Cảnh Thành Hoàng trung đẳng thần” với 4 chữ vàng “Mỹ tục khả phong”. Năm 1946, quân Pháp buộc dân làng phá dỡ miếu. Đến năm 1961, nhân dân đóng góp tài vật xây dựng lại miếu thờ các vị tôn thần và tiền hiền có công lập ấp. Ngày 19/11/2008, UBND tỉnh Bình Thuận công nhận Miếu Long Hương là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh, đồng thời đổi lại là Đình Long Hương cho đến nay.

Từ năm 2013, nhân dân đóng góp xây dựng mới hai đền thờ tả, hữu; sửa sang khuôn viên đình khang trang có nhà thủy tạ, nhiều cây cảnh đẹp cho người dân đến viếng và chụp ảnh cũng như thư giãn sau một ngày lao động.

Cứ 3 năm một lần, vào các năm Dần, Thân, Tỵ, Hợi là Đình làng Long Hương tổ chức lệ kỳ yên, có hát bộ 3 ngày 3 đêm  từ 16 - 18/2 âm lịch; đồng thời tổ chức lễ nghênh sắc tuần du để cầu quốc thái dân an.

QUỲNH LIÊN