Tăng cường biện pháp chống khai thác IUU

Bên cạnh những kết quả đạt được, Đoàn Thanh tra EC cho rằng hiện trạng chống khai thác IUU của Việt Nam tại các địa phương chưa được cải thiện đáng kể, đặc biệt là triển khai trên thực tế còn rất yếu, tình hình này là rất nghiêm trọng. Các địa phương chưa chỉ đạo sát sao các cơ quan chuyên môn trong việc chứng nhận, xác nhận sản phẩm thủy sản khai thác; hệ thống giám sát tàu cá chưa đáp ứng được yêu cầu, tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài vẫn còn diễn biến phức tạp; mức xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm khai thác IUU còn thấp, chưa tạo được sự răn đe, chưa tương đồng với một số nước trong khu vực và quốc tế. Theo kế hoạch, tháng 1/2019, Đoàn Thanh tra EC tiếp tục sang Việt Nam kiểm tra, đánh giá và xem xét cụ thể việc khắc phục “thẻ vàng” và thực hiện các khuyến nghị của Đoàn.

Theo các chuyên gia, hiện nay việc bị giơ “thẻ vàng” thì chưa kèm theo các biện pháp trừng phạt về thương mại. Tuy nhiên, nếu Việt Nam không có các biện pháp khắc phục, chống IUU hiệu quả thì nguy cơ bị phạt “thẻ đỏ” là rất lớn và kèm theo nhiều hệ lụy khác. Với việc bị EU cảnh cáo thẻ vàng, nếu thời gian tới Việt Nam không đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế, quy định của EU về chống khai thác IUU thì không chỉ hải sản Việt Nam bị “thẻ đỏ” cấm xuất khẩu vào EU với 16 - 17% với giá trị tương đương 350 - 400 triệu USD/năm. Đồng thời khi thị trường EU cấm thì các nước khác như Mỹ, Nhật Bản cũng có hành động tương tự và sẽ là mối nguy hại cực kỳ to lớn đối với ngành thủy sản Việt Nam. Mặt khác còn ảnh hưởng rất lớn đến việc ký kết Hiệp định EVFTA giữa Việt Nam và EU - một thị trường đầy tiềm năng với trên 500 triệu dân.

Bình Thuận là một trong những địa phương có đội tàu đánh cá lớn nhất của cả nước. Thời gian qua xảy ra khá nhiều trường hợp khai thác bất hợp pháp tại vùng biển các nước trong khu vực, nhiều thuyền viên bị bắt và nhiều tàu bị phá hủy. Vì vậy thực hiện nghiêm các khuyến nghị của EC là góp phần quan trọng cùng cả nước trở lại “thẻ xanh”. Thực hiện yêu cầu của Bộ Nông nghiệp  - PTNT, Chủ tịch UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp - PTNT chủ trì phối hợ với Bộ đội Biên phòng tỉnh, Công an tỉnh các sở ngành,  địa phương tập trung nguồn lực, có các biện pháp cụ thể, cấp bách để quản lý, kiểm soát đội tàu của tỉnh bao gồm tăng cường công tác kiểm soát tàu cá xuất bến và kiểm soát tàu cá tại cảng; thực hiện tốt cơ chế phối hợp và xử lý ngay giữa các lực lượng kiểm tra, kiểm soát trên biển khi phát hiện các tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài; có biện pháp xử lý quyết liệt như: rút giấy phép khai thác, không cấp giấy phép mới đối với các chủ tàu có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài bị bắt giữ hoặc bị phát hiện trên hệ thống giám sát hành trình. Yêu cầu các chủ tàu hoặc thuyền trưởng của tàu cá đã được lắp đặt thiết bị MOVIMAR mở máy 24/24 giờ khi đi khai thác hải sản trên các vùng biển. Xử lý nghiêm đối với các tàu cá không mở máy theo quy định của pháp luật. Tổ chức nâng cấp thiết bị VX-1700 lắp đặt trên tàu và trạm bờ nhằm đảm bảo báo cáo tự động từ tàu về bờ.

Cùng với các biện pháp trên, cần thực hiện nghiêm công tác tuyên truyền, giáo dục, đảm bảo ngư dân, cán bộ, các tổ chức, cá nhân có liên quan hoạt động trong lĩnh vực thủy sản phải có được thông tin đầy đủ về việc cảnh báo “thẻ vàng” của EC, phải nắm được những nội dung cơ bản của quy định về khai thác IUU. Các doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu phải cam kết chống khai thác IUU, với phương châm “Nói không với IUU” bằng cách chỉ thu mua nguyên liệu hải sản từ những tàu cá khai thác hợp pháp, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chỉ nhập khẩu hải sản khai thác có nguồn gốc khai thác hợp pháp; kiên quyết không thu mua hải sản của các tàu cá đánh bắt bất hợp pháp, khai thác không có giấy phép, không có nhật ký và không báo cáo theo quy định, khai thác bằng ngư cụ bị cấm và nói “không” với những loài hải sản quý hiếm, những sản phẩm đánh bắt có kích cỡ nhỏ hơn quy định… 

THẾ NAM