Australia, Anh và Mỹ là ba quốc gia có nhiều mối quan hệ chặt chẽ, tin cậy trong những năm qua. Trong đó, ba nước đều là thành viên của nhóm Five Eyes chia sẻ thông tin tình báo với 2 thành viên khác là Canada và New Zealand.
Tuy nhiên, trong bối cảnh tình hình thế giới, đặc biệt là khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang chứng kiến sự thay đổi môi trường chiến lược quan trọng nhất kể từ chiến tranh thế giới thứ 2, ba nước này chưa có bất kỳ cơ chế hợp tác riêng, đủ tin cậy và đủ tầm để bao phủ mối quan tâm và thách thức chung mà các nước đang phải đối mặt hiện nay. Sự ra đời của Liên minh AUKUS đã lấp được khoảng trống này và phù hợp với lợi ích của ba nước.
Liên minh AUKUS đã đưa mối quan hệ giữa Australia với Anh và Mỹ lên một tầm cao mới và là sự khẳng định mối quan hệ đặc biệt chặt chẽ và tin cậy giữa ba nước. Sự tin tưởng lên cao đến mức Anh và Mỹ sẵn sàng chia sẻ và hợp tác với Australia trong lĩnh vực được coi là nhạy cảm nhất, mà trước Australia Mỹ mới chỉ làm với Anh, đó là hợp tác chế tạo tàu ngầm hạt nhân tại Australia.
Thủ tướng Anh Boris Johnson (trái) gặp mặt Thủ tướng Australia - Scott Morrison (giữa) và Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) tại Anh hồi tháng 6/2021 (Nguồn The Australian).
Tất nhiên cả Anh và Mỹ đều thu về nhiều lợi ích kinh tế trong việc hợp tác xây dựng hạm đội tàu ngầm của Australia mà dư luận nước này dự đoán là sẽ nhiều hơn so với khoản tiền 90 tỷ AUD mà Australia đã đặt mua 12 tàu ngầm của Pháp cách đây hơn 2 năm, nhưng lợi ích chiến lược mà ba nước thu về từ liên minh này cũng không phải là ít.
Thông qua việc hình thành liên minh AUKUS mà dự án hợp tác đầu tiên là chế tạo tàu ngầm tại Australia, quan hệ giữa ba nước sẽ dược duy trì và gắn kết trong thời gian dài, qua đó, ảnh hưởng cũng như sự hiện diện của Anh và Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương không chỉ được củng cố mà còn sẽ gia tăng. Khi năng lực quốc phòng của Australia được tăng cường sẽ tạo cơ hội để Anh và Mỹ giảm bớt gánh nặng với khu vực trong khi Australia sẽ dần đảm nhiệm nhiều hơn các vai trò.
Tất nhiên là Liên minh AUKUS mang về lợi ích chung cho cả Australia, Anh và Mỹ song dường như Australia lại là quốc gia được nhiều hơn cả. Nhiều lần Tổng thống Mỹ Joe Biden và cả Thủ tướng Australia nhấn mạnh về sự thay đổi môi trường chiến lược trong khu vực. Tuy nhiên hiện tại cả Mỹ và Anh đều đang phải đối mặt với rất nhiều vấn đề ở trong nước nên cả hai nước này đều mong muốn Australia có thể cùng đứng ra gánh vác và chia sẻ trách nhiệm với các vấn đề trong khu vực.
Liên minh AUKUS sẽ trở thành nền tảng để Australia làm điều này và qua đó, uy tín cũng như tiếng nói của Australia trong khu vực sẽ được nâng cao hơn nữa. Và điều này hoàn toàn phù hợp với chiến lược gây dựng ảnh hưởng của Australia với tư cách là một quốc gia tầm trung. Tư cách thành viên AUKUS sẽ tạo cho Australia một chỗ dựa vững chắc để nước này có thể đẩy mạnh hơn nữa các bước đi để cùng với các quốc gia khác như Nhật Bản, Ấn Độ chèo lái khu vực.
Không chỉ góp phần gia tăng vị thế của Australia trong khu vực, Liên minh AUKUS còn được cho là sẽ tác động không nhỏ đến mối quan hệ của nước này với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Australia. Trong bối cảnh đang bị Trung Quốc chèn ép về kinh tế và đơn phương ngừng mọi trao đổi với chính quyền Australia, tư cách thành viên của Liên minh AUKUS sẽ tạo ra cho Australia một vị thế mới trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc.
Không chỉ vậy, Trung Quốc cũng cần cân nhắc kỹ hơn khi Australia không sở hữu khí hạt nhân, nhưng lại có năng lực hạt nhân trên biển. Chỉ vài giờ sau tuyên bố thành lập Liên minh AUKUS, Thủ tướng Australia - Scott Morrison đã tuyên bố nước này để ngỏ cánh cửa thảo luận với Trung Quốc về thỏa thuận quốc phòng vừa đạt được và cả các nội dung khác.
Việc hình thành Liên minh AUKUS là động thái gây bất ngờ trong dư luận Australia. Hiện nay, ngoài những ý kiến ủng hộ thì cũng xuất hiện không ít ý kiến lo ngại về liên minh này khi cho rằng nó sẽ làm xấu đi mối quan hệ giữa nước này với Trung Quốc, mối quan hệ vốn đang ở trong tình trạng căng thẳng nhất kể từ những năm 1970 cho đến nay.
Không những vậy, việc tham gia AUKUS cũng sẽ làm cho Australia gắn bó chặt chẽ hơn với Mỹ, Anh và có thể đe dọa nỗ lực độc lập hơn trong quan hệ với 2 đồng minh lâu năm nay. Bên cạnh đó, việc Anh và Mỹ cùng phối hợp với Australia chế tạo tàu ngầm hạt nhân tại Australia cũng khiến nhiều người lo ngại có thể gây ra rủi ro đối với môi trường sống và sự an toàn của người dân. Những trở ngại để phát triển Liên minh AUKUS không phải là không có song dường như Australia đang có nhiều động lực hơn trên con đường đưa nước này trở thành quốc gia tầm trung có nhiều ảnh hưởng trong khu vực.
Việt Nga/VOV
.jpg "Kính mời độc giả đón đọc báo in Bình Thuận hôm nay (25/4)")
