Vụ án tráo máy nông cụ ở xã La Dạ: Tòa cấp cao đề nghị hủy 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm

BT- Liên quan đến vụ án tráo máy nông cụ ở xã La Dạ (huyện Hàm Thuận Bắc), ngày 21/10, Tòa án nhân dân (TAND) cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã có quyết định kháng nghị giám đốc thẩm.

Phiên xử phúc thẩm ông Mẫn và bà Hiền tại TAND tỉnh.

Theo đó, đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP. HCM xét xử giám đốc thẩm, hủy toàn bộ bản án hình sự phúc thẩm của TAND tỉnh Bình Thuận và bản án sơ thẩm của TAND huyện Hàm Thuận Bắc xét xử đối với ông Huỳnh Thúc Mẫn (nguyên Chủ tịch UBND xã La Dạ) và bà Dương Ngọc Như Hiền (nguyên kế toán UBND xã La Dạ) để điều tra, xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời tạm đình chỉ thi hành bản án hình sự phúc thẩm đối với ông Mẫn và bà Hiền cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.  

Không đủ yếu tố cấu thành tội danh

Như Báo Bình Thuận đã thông tin, thực hiện Quyết định số 755 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ cho những hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo và hộ nghèo ở các xã/thôn/bản đặc biệt khó khăn, có 306 hộ ở xã La Dạ, huyện Hàm Thuận Bắc được hỗ trợ 5 triệu đồng/hộ. UBND xã La Dạ được cấp hơn 1,5 tỷ đồng kinh phí.

Theo quy định, UBND xã phải tổ chức giám sát, cấp vốn hỗ trợ theo chính sách cho các hộ trong danh sách thực hiện. Ngược lại, do sợ người dân tiêu xài, không chịu mua sắm máy, nên ông Mẫn chọn nhà thầu là cơ sở Minh Thắng của ông Hồ Minh Thắng (ở Tánh Linh) cung cấp máy móc, nông cụ. Giữa ông Thắng và UBND xã La Dạ đã ký kết hợp đồng cung cấp 438 máy nông cụ cùng phụ kiện xuất xứ Việt Nam và liên doanh hợp tác trị giá hơn 1,5 tỷ đồng. Sau khi ký hợp đồng, ông Thắng đã liên hệ với cơ sở nông cơ Tôn Sơn (Đức Linh) đặt mua máy móc nông cụ là hàng không rõ xuất xứ, trôi nổi, không hóa đơn chứng từ.

Sau khi nhận máy về, nhiều hộ dân phản ánh máy móc bị đánh tráo, phát hiện trên thân máy có 2 loại tem của 2 nhãn hiệu dán chồng lên nhau và giá trị không đủ 5 triệu đồng mà họ được nhận. Hội đồng định giá trong tố tụng huyện kết luận tất cả máy móc như máy xịt thuốc, máy cắt cỏ, máy bơm nước có giá chỉ từ 1,3 - 3,5 triệu đồng. Tổng cộng đã gây thất thoát, lãng phí hơn 780 triệu đồng. Sau khi vụ án xảy ra, ông Thắng đã mang đổi lại 176 máy móc cho các hộ dân trị giá 730 triệu đồng.

Theo các cơ quan tiến hành tố tụng, khi ký hợp đồng mua sắm máy móc, nông cụ, ông Mẫn không khảo sát giá thực tế của các loại máy móc trên thị trường, dẫn đến giá trên hợp đồng cao hơn giá trên thị trường, gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước hơn 280 triệu đồng và việc nghiệm thu máy móc, nông cụ không đúng như hợp đồng về xuất xứ chất lượng và số lượng, làm thất thoát gần 500 triệu đồng (ông Thắng thu lợi bất chính). Còn bà Hiền biết rõ việc cấp vốn hỗ trợ cho các hộ dân bằng tiền không phải bằng máy móc nông cụ nhưng vẫn tham mưu, giúp sức cho ông Mẫn dự thảo, ký kết hợp đồng, nghiệm thu máy móc, nông cụ và thanh toán hợp đồng, hậu quả gây thất thoát, lãng phí tài sản của Nhà nước.

Tòa án cấp sơ thẩm đã xử phạt ông Mẫn 3 năm 6 tháng tù, bà Hiền 2 năm tù cùng về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Cả hai phải liên đới nộp lại số tiền hơn 280 triệu đồng, do UBND xã La Dạ đại diện nhận để chi trả cho các hộ dân chưa nhận đủ tiền. Ngày 15/5/2019, tòa phúc thẩm đã xét xử và tuyên giữ nguyên bản án sơ thẩm. Sau phiên tòa này, ông Mẫn và bà Hiền đã có đơn đề nghị giám đốc thẩm.

TAND cấp cao xét thấy ông Mẫn là Chủ tịch xã, người chịu trách nhiệm chính đối với việc triển khai thực hiện Quyết định số 755 của Thủ tướng Chính phủ, trong quá trình giám sát và cấp vốn hỗ trợ cho các hộ dân đã có hành vi làm trái quy định, như không tổ chức họp dân để thông báo chủ trương của Chính phủ mà tự quyết định việc cấp máy móc cho dân; không cấp vốn bằng tiền mặt cho dân mà mua máy móc nông cụ về phát cho người dân. Trong trường hợp được phép mua máy móc để cấp cho dân thì không công khai, minh bạch trong việc lựa chọn nhà thầu, không tổ chức đấu thầu để lựa chọn đơn vị cung ứng.

Tuy nhiên, Tòa án cấp cao nhận định ông Mẫn và bà Hiền không phải là người quản lý tài sản nên không đủ yếu tố cấu thành tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Bởi theo quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 6 và khoản 10, Điều 11 Thông tư liên tịch số 04 của Ủy ban Dân tộc - Bộ Tài chính - Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn Quyết định số 755, thì UBND cấp xã là chủ thể giám sát và thay mặt Chính phủ cấp vốn cho người dân mà không phải là chủ thể được giao quản lý, sử dụng nguồn vốn do Chính phủ tài trợ và nguồn vốn này cũng không phải là tài sản thuộc đối tượng điều chỉnh bởi Luật Quản lý, sử dụng tài sản nhà nước số 09/2008/QH12 của Quốc hội.

Hủy án để điều tra lại

Do đây là vụ án phức tạp, có dấu hiệu oan sai và bỏ lọt tội phạm nên được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, các cử tri đã có ý kiến với Đại biểu HĐND các cấp. Theo báo cáo của UBND tỉnh Bình Thuận trả lời chất vấn của Đại biểu HĐND tỉnh tại kỳ họp thứ 8, HĐND tỉnh khóa X, toàn tỉnh chỉ có 8 xã/33 xã thực hiện việc hỗ trợ bằng tiền cho các hộ dân, còn lại hỗ trợ bằng máy móc có sự tổ chức kiểm tra, nghiệm thu của các ban, ngành.

Trong vụ án này, tại biên bản nghiệm thu máy móc, nông cụ phục vụ sản xuất theo Quyết định số 755 thì thành phần tham gia nghiệm thu gồm có đại diện UBND xã La Dạ và đại diện các phòng ban của huyện gồm có trưởng phòng Dân tộc huyện; chuyên viên phòng kinh tế hạ tầng; phòng Tài chính; Chủ tịch Hội cựu chiến binh xã. Cũng theo quy định tại Thông tư số 04 nói trên, thì UBND cấp huyện có thẩm quyền quyết định phê duyệt danh sách các hộ có nhu cầu vốn mua sắm máy móc, nông cụ để làm dịch vụ sản xuất nông nghiệp. UBND cấp xã có trách nhiệm giám sát và cấp vốn hỗ trợ theo chính sách cho người dân theo danh sách đã được duyệt.

Do đó, TAND cấp cao nhận thấy cần phải làm rõ UBND tỉnh Bình Thuận, UBND huyện Hàm Thuận Bắc và Ban Dân tộc huyện Hàm Thuận Bắc có chủ trương cho UBND cấp xã trên toàn tỉnh mua máy cấp cho người dân hay không, nếu có thì trách nhiệm của các cơ quan này như thế nào, trách nhiệm của UBND xã như thế nào, trên cơ sở đó mới xem xét trách nhiệm hình sự và dân sự đối với ông Mẫn và bà Hiền.

Khánh Chi