Em Chiến và Dung nhận giải nhất cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm 2018 - 2019.
Để hiểu rõ về dự án này, chúng tôi có cuộc gặp gỡ đôi bạn đạt giải Chiến và Dung, là những học sinh có chung niềm đam mê môn hóa học, thích tìm tòi, nghiên cứu về lĩnh vực này. Từ thực tế, nông dân xã Vĩnh Hảo (huyện Tuy Phong) đã trồng cây trôm với số lượng lớn để khai thác và chế biến mủ trôm thành đặc sản nước giải khát của địa phương. Tuy nhiên, đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào về dược tính và thành phần hóa học các hợp chất có trong lá trôm được công bố ở Việt Nam. Từ ý tưởng, muốn tìm hiểu thành phần hóa học trong lá cây trôm nhằm đánh giá giá trị sử dụng lá cây trôm trong việc kháng oxi hóa, duy trì sự trẻ trung cho phái đẹp và điều trị bệnh tiểu đường. Với mong muốn đó, Chiến và Dung đã mạnh dạn thực hiện đề tài “Khảo sát thành phần hóa học và thử hoạt tính kháng oxi hóa, ức chế enzim α-amylase các phân đoạn cao etyl axetat của lá cây trôm”. Đề tài này được thầy Phạm Đình Thượng - Phó tổ trưởng chuyên môn tổ hóa học, Trường THPT Đức Linh hướng dẫn, bảo trợ.
Để thực hiện được dự án này, 3 thầy trò đã mất khá nhiều thời gian, công sức để nghiên cứu, thực hiện. Em Duy Chiến cho biết: “Dự án bắt tay thực hiện từ tháng 10 năm 2017 và trải qua nhiều công đoạn kỳ công. Đầu tiên là tiến hành thu lá trôm tươi ở trên địa bàn gửi định danh bởi tiến sĩ Đặng Văn Sơn, Viện Sinh học nhiệt đới (TP.HCM). Sau đó, bằng các phương pháp trích ly và sắc ký cột silicagel pha thường đã điều chế 5 phân đoạn cao etyl axetat của lá trôm, 5 phân đoạn này được gửi thử hoạt tính kháng oxi hóa và ức chế enzim α-amylase tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM. Tiếp đó là công đoạn cô lập các hợp chất trong phân đoạn 4 (có hoạt tính tốt nhất). Từ tháng 5 đến tháng 8 năm 2018, nhóm tiến hành cô lập các hợp chất trên phân đoạn 4 bằng sắc ký cột silicagel pha thường để tách các chất ra để xác định cấu trúc. Kết quả, 2 hợp chất tinh sạch được cô lập ký hiệu là SFE07 và SFE08. Cấu trúc hai hợp chất được xác định bằng phổ NMR và HRMS tại Viện Công nghệ Hóa học Việt Nam (Hà Nội) cho thấy SFE07 là fraxetin và SFE08 là aesculin. Đây là lần đầu tiên ở Việt Nam và trên thế giới, hai hợp chất fraxetin và aesculin được phân lập từ loài trôm (Sterculia foetida Linn). Thầy Phạm Đình Thượng cho biết: “Đề tài không những có ý nghĩa góp phần trong việc tìm hiểu thành phần hóa học trong lá cây trôm (Sterculia foetida Linn) nhằm đánh giá giá trị sử dụng lá cây trôm trong việc kháng oxi hóa và điều trị tiểu đường mà còn giới thiệu và rèn luyện cho học sinh trung học phổ thông kỹ năng sử dụng các phương pháp ngâm dầm, chiết lỏng - lỏng và sắc ký cột để cô lập các hợp chất tự nhiên, cũng như sử dụng kết hợp phổ HR-IDA-MS, NMR để giải đoán cấu trúc các hợp chất tinh sạch đã cô lập được. Từ đó nâng cao niềm đam mê hóa học nói riêng và nghiên cứu khoa học nói chung cho học sinh trung học phổ thông”.
Với nghiên cứu trên, dự án đã đạt giải nhất tại cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2018 - 2019 và được tham gia vòng tuyển chọn, thuyết trình bằng ngoại ngữ để tham gia cuộc thi KHKT cấp quốc tế, tuy dự án không vượt qua vì kỹ năng ngoại ngữ của các em còn hạn chế. Với kết quả này, Chiến và Dung được tuyển thẳng vào đại học với chuyên ngành Dược và Kỹ thuật xét nghiệm Y học mà các em đam mê. Em Thanh Dung chia sẻ: “Nhận được kết quả này, em cảm thấy rất vui và tự hào vì bao công sức bỏ ra đã được đền đáp. Chúng em gửi lời cảm ơn đến nhà trường, thầy cô, nhất là thầy Thượng đã tạo điều kiện, tận tình hướng dẫn chúng em thực hiện thành công dự án này”. Ghi nhận sự nỗ lực này, mới đây tại lễ tuyên dương, khen thưởng giáo viên và học sinh giỏi tiêu biểu tỉnh, UBND tỉnh đã tặng bằng khen cho em Chiến, Dung và thầy Thượng vì đã có thành tích xuất sắc trong cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2018 - 2019.
Thanh Thủy
.jpg "Kính mời độc giả đón đọc báo in Bình Thuận hôm nay (25/4)")
