Cánh diều đứt dây 

Dân trí khác xưa rồi

Sách giáo khoa (SGK) Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều biên soạn đang là vấn nạn trong tình hình thay sách hiện nay, từ cô bán hàng ngoài chợ đến bác nông dân cày ruộng ở miền quê, ai mà không nghe thông tin ấy. Bởi chuyện gì chạm đến giáo dục thì từ thành phố đến bản làng, thôn xóm xa xôi, đâu có dân sinh sống thì ở đó có học trò, có thầy cô, trường lớp, đi học là chuyện thường ngày của con cháu họ, nên mỗi khi có biến động về giáo dục là động đến từng gia đình, ai mà không quan tâm. Vì thế, làm công tác giáo dục, từ người trực tiếp giảng dạy đến người quản lý chỉ đạo, không đơn giản chút nào, bởi nó thuộc về con người, là vấn đề tri thức, nhân cách, vấn đề đạo đức của mỗi cá nhân, của từng gia đình, từng thế hệ, đến tương lai của cả dân tộc. Nên chuyện SGK Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều đưa vào dạy – học có nhiều lỗi sai tạo ra dư luận phản ứng xôn xao trong thời đại thông tin như bây giờ có gì là lạ. Trình độ dân trí bây giờ đâu có phải như thời kháng chiến chống Pháp, trình độ tri thức của họ rất cao, phương tiện lắng nghe thông tin của họ bây giờ đâu phải như 15 – 20 năm trước, nên họ tiếp nhận rất nhanh các dư luận qua thông tin đại chúng, biết nhận định đúng sai, không thể sai mà nói thành đúng, không thể lấp liếm với họ được.

Chắp vá chẳng lành

Vừa qua, tôi có theo dõi truyền hình trực tiếp kỳ họp Quốc hội, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam có ý kiến về cuốn Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều là sách có sạn, có lỗi, còn sai sót… đề nghị những người làm công tác chuyên môn cần cầu thị, cởi mở tiếp thu trao đổi chỉnh sửa để dạy ngôn ngữ cho trẻ mới bắt đầu đi học. Nhiều chuyên gia đã phân tích chỉ rõ những lỗi sai của bộ sách này. Ở đây tôi muốn nói đến công văn (mang tính hành chính) ngày 9/11 của Sở Giáo dục và Đào tạo TP. Hồ Chí Minh ban hành hướng dẫn sử dụng SGK Tiếng Việt 1 đối với giáo viên, trong đó chỉ ra những lỗi sai ở bộ sách của nhóm Cánh Diều không thể chấp nhận được về cách sử dụng từ tiếng Việt và nội dung ở một số bài tập đọc, cho rằng lỗi sai là “do người viết thiếu nền tảng văn hóa vững chắc”(1). Vào ngày 18/11/2020, trên “Diễn đàn doanh nghiệp” điện tử có đưa thông tin NXB ĐH Sư phạm TP. Hồ Chí Minh cũng đã công bố tài liệu điều chỉnh nội dung SGK Tiếng Việt 1 của nhóm Cánh Diều, đăng tải trên trang lưu trữ phiên bản điện tử các cuốn sách Cánh Diều lớp 1 để xin ý kiến góp ý. Tài liệu đính chính đưa ra 11 bài tập đọc bổ sung cho những bài không phù hợp để thầy cô thay thế trong quá trình giảng dạy, như bài“Ve và gà (1)” thay bằng bài “Bờ hồ”, bài “Ve và gà (2)” thay bằng bài “Chăm bà”; bài “Hai con ngựa (1)” thay bằng bài “Mẹ thật là ấm”, bài “Hai con ngựa (2)” thay bằng bài “Sáng sớm trên biển”… cũng như nhiều từ ngữ trong sách bị đánh giá không phù hợp, nên phải điều chỉnh lại hoặc loại bỏ, như từ con quạ kêu “quà… quà” điều chỉnh lại là “quạ… quạ”, “dưa đỏ” thay bằng “quả dưa”, cụm từ: “Tập chép: Thỏ la cà nhá cỏ, nhá dưa” thay bằng “Tập chép: Thỏ la cà chỗ nọ, chỗ kia”… Như vậy, trong năm học này, nếu trường nào sử dụng SGK Tiếng Việt 1 của nhóm Cánh Diều, học sinh một lúc phải sử dụng cuốn SGK và kèm theo bản phụ lục đính chính. Điều đó rất phức tạp với học sinh lớp 1, tại sao bắt các cháu đến lớp phải gánh việc lỉnh kỉnh nặng nề như vậy! Với bản đính chính của NXB ĐH Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, nhiều giáo viên cho rằng đó là cách “chữa cháy” vội vàng để trấn an, bởi còn nhiều lỗi sai trong sách chưa thấy đề cập đến.

Từ thực trạng ấy, xem lại câu nói của bà thứ trưởng: “Cháu nội tôi rất vui, rất hào hứng khi học Tiếng Việt lớp 1 của nhóm Cánh Diều. Với việc ghép âm, ghép vần, cháu học rất nhanh, mà mẹ cháu cũng không phải kèm cặp gì cả”. “Bộ sách giáo khoa Cánh Diều có sạn, có một số cái sai, nhưng điều đó vẫn hoàn toàn phù hợp với các thông tư quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo” (2), thiết nghĩ không cần bình luận cũng đã rõ. Lại thêm gánh nặng nữa cho quý thầy cô đứng lớp!   

Võ Nguyên

(1) CV ngày 9/11/2020 – m.giaoduc.net.vn; (2) tintucvietnam.vn, tinhhoa.net, baomoi.com, tin360.tv, https://dantri.com.vn/, http://netnews.vn/… tất cả đưa tin đều trích dẫn nội dung này.