“Khu bảo tồn biển Hòn Cau có nguy cơ bị xóa sổ”

BTO - Đó là nhận định của ông Huỳnh Quang Huy – Chi Cục trưởng Chi cục Thủy sản Bình Thuận trả lời báo chí trong những ngày qua trước thông tin hàng triệu m³ chất nạo vét từ Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 1 sẽ được “nhấn chìm” xuống biển, chỉ cách khu vực Hòn Cau khoảng 500m.

Có lẽ sự thật đó chỉ còn là vấn đề thời gian nếu mọi thủ tục kia đã “đúng quy trình”. Hòn Cau hay còn gọi là Cù Lao Câu đã được các tổ chức quốc tế và Chính phủ Việt Nam chính thức công nhận là khu bảo tồn biển năm 2010 và là một trong 6 khu bảo tồn biển được thành lập tại Việt Nam cho đến thời điểm hiện tại. Hòn Cau được các nhà khoa học nghiên cứu Quốc tế và Việt Nam đánh giá là vùng biển có các rạn san hô còn giữ được độ bao phủ cao, trên 225 loài san hô đã được xác định, trong đó có nhiều loài chỉ có ở vùng biển xinh đẹp này. Đây cũng là nơi rùa biển được sinh sôi và đặc biệt là loài trai tai tượng khổng lồ phủ khắp khu vực này. Hòn đảo nhỏ rộng khoảng 140 ha, cách đất liền khoảng 40 phút đi tàu đã trở thành điểm tham quan lý tưởng đối với du khách phương xa, bởi vẻ đẹp hoang sơ, trong lành và bình yên đến khó tả. Tháng 4 AL hàng năm, dân địa phương lẫn khách du lịch đều háo hức ra đảo để xem lễ hội cầu ngư, một trong những lễ hội truyền thống của ngư dân vùng biển Tuy Phong. Có ra đảo mới cảm nhận hết sự trong xanh của nước biển, sự đa dạng của rặng san hô và những khối đá khổng lồ được thiên nhiên sắp đặt tạo nên nhiều hình thù kỳ dị, lạ mắt và biến đổi khác thường tùy theo ánh sáng mỗi ngày.

Thế nhưng từ khi Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân xuất hiện, cảng chuyên dùng Vĩnh Tân được quy hoạch, xây dựng khu lấn biển thì mức độ chồng lấn lên diện tích biển của Khu bảo tồn biển Hòn Cau quá lớn.

Mặc dù các nhà máy nhiệt điện đều sinh sau đẻ muộn so với Khu bảo tồn này nhưng đều được Bộ TN&MT phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường với diện tích chồng lấn đến hơn 1.000 ha… Ông Quang – Chủ tàu Song Én (xã Phước Thể), chuyên đưa khách ra tham quan Hòn Cau chia sẻ: “Từ ngày có Nhiệt điện Vĩnh Tân, đảo Hòn Cau đã có dấu hiệu ô nhiễm, có những mùa nước không còn trong xanh, nước ngọt trên đảo cũng hiếm dần. Thông tin Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân xin đổ 1,5 triệu m³ chất nạo vét xuống biển, chỉ cách Hòn Cau 500m sẽ làm các loài sinh vật biển ở khu bảo tồn Hòn Cau đi nơi khác sinh sống hoặc chết dần trong nay mai”. Không chỉ ông Quang lo lắng mà những người địa phương chuyên làm du lịch thường xuyên dẫn khách ra tham quan Cù Lau Câu cũng bức xúc không kém. Anh Nguyễn Hồng Kim Hoàng người dân xã Chí Công đang làm công ty du lịch ở TP.HCM cho biết: “Mỗi năm tôi đều đưa 20 – 30 đoàn khách ở các tỉnh thành khác đến tham quan khu bảo tồn Hòn Cau. Họ rất thích không khí và khung cảnh nơi đây, có những người quay lại rất nhiều lần chỉ để chụp hình. Không biết Nhà máy Nhiệt điện hoạt động gần khu vực có ảnh hưởng không nhưng sò, ốc trên đảo hiếm dần và khách bắt đầu e ngại. Sắp tới hàng triệu m³ chất nạo vét bị nhấn chìm xuống biển sẽ ít nhiều làm khu bảo tồn này không còn “bình yên” như vốn có”.

Vừa qua, UBND tỉnh Bình Thuận đã có văn bản gửi Bộ NN&PTNT về việc điều chỉnh phạm vi Khu bảo tồn biển Hòn Cau trên vùng biển huyện Tuy Phong. Vì các nhà máy nhiệt điện ở tỉnh sẽ tác động nhất định đến Khu bảo tồn biển Hòn Cau, trong đó đặc biệt là tình trạng ô nhiễm môi trường... Do đó, UBND tỉnh buộc phải đề nghị giảm diện tích vùng phục hồi sinh thái 206 ha và vùng phát triển của Hòn Cau bị giảm hơn 850 ha.

Minh Vân