Bạn yêu môi trường? Hãy nói không với ly nhựa và ống hút nhựa!

 Những sản phẩm nhựa dùng một lần như ly, ống hút, muỗng, hộp đựng đồ ăn, chai nhựa có thể mất tới hàng trăm năm để phân hủy, ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường, đặc biệt là môi trường biển, đe dọa cuộc sống của những loài sinh vật biển. Theo thống kê của Tạp chí Mỹ US Journal Science, mỗi năm có khoảng 8 triệu tấn rác thải nhựa đổ xuống biển, tức là cứ mỗi giây có 250 kg rác thải nhựa bị vứt vô tội vạ xuống các đại dương. Nhiều năm qua, cuộc chiến nói không với túi nylon đã trở thành mục tiêu trọng tâm của các nhà hoạt động môi trường. Nhưng giờ đây, ly và ống hút bằng nhựa bắt đầu được chú ý dù lâu nay nó cũng là một loại rác thải phổ biến.

 Một đoạn clip được chia sẻ trên Youtube vào năm 2015 ghi lại quá trình các nhà nghiên cứu tìm cách lấy một ống hút nhựa bị kẹt trong hốc mũi của một chú rùa được tìm thấy trên bờ biển Costa Rica đã thu hút sự quan tâm của cộng đồng mạng, tạo nên một hiệu ứng tích cực trong chiến dịch bảo vệ môi trường, bảo vệ đại dương và các loài sinh vật biển.

Trước lời kêu gọi của các nhà hoạt động môi trường, Liên minh châu Âu (EU), Anh, Ấn Độ, thậm chí cả những “ông lớn” trong làng đồ ăn nhanh thế giới cũng đã có một số cải tiến để dần dần chấm dứt việc sử dụng ống hút làm từ nhựa. Cụ thể ở Ấn Độ, chính phủ đã ban hành lệnh cấm sử dụng túi nylon và đồ nhựa trong kinh doanh, nhất là trong lĩnh vực ăn uống. Người vi phạm có thể bị phạt tiền lên đến 366 đô la Mỹ và có thể đi tù nếu tái phạm. Một số quốc gia châu Âu cũng ra quy định cấm sử dụng các loại đồ nhựa dùng một lần. Chính phủ Anh tuyên bố sẽ cấm bán các vận dụng làm bằng nhựa sử dụng một lần, trong đó có ống hút. Tại trung tâm tài chính Mumbai của Ấn Độ, hàng loạt cửa hàng đồ ăn nhanh có thương hiệu nổi tiếng như Burger King, McDonald’s, Starbucks đã bị phạt vì vi phạm lệnh cấm sử dụng đồ nhựa. Thủ tướng Ấn Độ Narenda Modi cam kết đến năm 2022 không còn bóng dáng của các các loại đồ nhựa dùng một lần.

Tại Anh và Iceland, hãng đồ ăn nhanh McDonald’s cam kết sẽ hoàn toàn chuyển sang dùng ống hút bằng giấy vào năm 2019. Ngày 9/7 vừa qua, chuỗi cửa hàng cà phê và đồ ăn nhẹ Starbucks của Mỹ cho biết đến năm 2020 sẽ loại bỏ ống hút bằng nhựa tại tất cả các cửa hàng trên toàn cầu. Các cửa hàng bán đồ ăn nhanh ở Pháp cũng đang thử nghiệm sử dụng ống hút làm từ nguyên liệu khác. Chuỗi khách sạn Hilton vừa qua cũng thông báo sẽ không sử dụng các loại vật dụng bằng nhựa sử dụng một lần tại 650 chi nhánh trên khắp thế giới.

Thực tế, có nhiều loại nguyên liệu để sản xuất ống hút thay thế vật liệu nhựa, nhưng lại có giá thành đắt hơn. Phổ biến nhất là ống hút làm bằng giấy, hay ống hút tre vừa thân thiện với môi trường vừa có thể tái sử dụng nhiều lần.

Với những động thái mạnh tay của chính phủ và doanh nghiệp, các hãng sản xuất ống hút và đồ dùng nhựa sử dụng một lần ở châu Âu cũng đang lo ngại về đầu ra của sản phẩm, cũng như nỗ lực đầu tư công nghệ mới đa dạng hóa sản phẩm để hưởng ứng xu hướng sống xanh của cộng đồng. Soyez, công ty sản xuất ống hút nhựa của Pháp đang nghiên cứu vật liệu thay thế hoặc đầu tư công nghệ mới sản xuất ống hút nhựa tự hủy. Một trong những doanh nghiệp tiên phong là Tetra Pak, công ty của Thụy Điển chuyên đóng gói thực phẩm mà người tiêu dùng Việt Nam biết đến qua các sản phẩm sữa đựng trong hộp giấy có kèm ống hút nhựa. Mới đây, hãng công bố sẽ giới thiệu sản phẩm ống hút giấy dùng cho sản phẩm hộp giấy, sử dụng tiện lợi và có khả năng tái chế.

 Cùng với loại đồ uống rất phổ biến là cà phê, ngày nay còn có vô vàn món ăn vặt và thức uống bình dân hợp khẩu vị giới trẻ như bánh tráng trộn, trà sữa trân châu, nước mía…., hàng quán phục vụ tín đồ ăn vặt mọc lên như nấm, và đồ dùng để đựng thức ăn chủ yếu là đồ nhựa dùng một lần như ly, dĩa, muỗng, ống hút, túi nylon … Vì vậy ở Việt Nam, các sản phẩm nhựa dùng một lần đang ngày một gần gũi, có thể dễ dàng tìm thấy ở bất cứ đâu vì tính tiện lợi của chúng. Các loại đồ dùng nhựa này sau khi sử dụng sẽ bị thải ra môi trường, trôi dạt ra các bãi biển. Lâu ngày chúng sẽ bị phân hủy thành các mảnh nhỏ gọi là hạt vi nhựa trong nước biển và bị các sinh vật nhỏ ở biển nuốt phải. Các sinh vật này là thức ăn của các loài cá tôm, cua sống ở biển, và chúng lại là thức ăn của con người. Vì vậy, rác thải nhựa không chỉ gây tác hại đến môi trường, mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của chúng ta, nhất là những ai yêu thích các món hải sản. Bảo vệ môi trường cũng là bảo vệ sức khỏe của chính mình.

Việt Nam là một trong những nước “đóng góp” lượng rác thải nhựa nhiều nhất trên thế giới. Thói quen sử dụng tiện lợi đang góp phần hủy hoại môi trường, đe dọa cuộc sống của các loài sinh vật biển. Bình Thuận có hàng trăm khu nghỉ dưỡng ven biển mỗi năm đón hàng triệu khách trong nước và quốc tế. Những năm gần đây, tình trạng rác thải từ biển trôi dạt vào các bãi biển khu vực Hàm Tiến-Mũi Né (mà chủ yếu là các loại rác thải nhựa) đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động du lịch của địa phương. Các cấp, các ngành cũng đã phát động doanh nghiệp và người dân chung tay dọn rác để trả lại vẻ sạch đẹp của các bãi tắm ven biển. Tuy nhiên, giải pháp này chỉ là tình thế mà không giải quyết được triệt để vấn đề rác thải. Cần có giải pháp lâu dài để kiểm soát việc xả rác vô tội vạ xuống biển, xuất phát từ sự thay đổi nhận thức của con người trong thói quen tiêu dùng hằng ngày. Hạn chế sử dụng túi nylon và các loại đồ nhựa sử dụng một lần, từ chối ống hút nhựa khi mua các loại đồ uống. Đó là những hành động nhỏ mà có ý nghĩa lớn giúp giảm số lượng rác thải nhựa để cứu lấy các đại dương.

P.Lan